ŚRODKI STYLISTYCZNE
Środki stylistyczne – inaczej środki dekoracyjne, figury stylistyczne, środki artystyczne i wiele innych… Wszystkie te określenia oznaczają jedno – określają poszczególne elementy wypowiedzi (najczęściej w formie liryki) oraz określają ich funkcje.
Temat ten, jest często postrachem maturzystów. A tymczasem, nie jest to wcale tak straszne jak mogłoby się wydawać. Środki stylistyczne mają najczęściej taką funkcję w wierszu, jaką mają w naszym codziennym komunikowaniu się. Bo przecież też ich używamy. Wystarczy to zauważyć.
Pomyślałam, że to taki temat, którego najlepiej będzie wysłuchać i uzupełnić na bieżąco. Więc zróbmy to razem (: Zapraszam do kliknięcia w link tu (wyróżnione relacje).
Idealną opcją byłoby wydrukowanie poniższego pliku i uzupełnianie oglądając. Jeżeli nie masz takiej możliwości, możesz skopiować treść pliku PDF do worda lub innego dokumentu tekstowego i uzupełniać wszystko na komputerze.
PLIK PDF ĆWICZENIE: wiersze i polecenia
Wydrukowanie będzie niosło za sobą konkretne pozytywne aspekty – taką kserówkę będziesz mógł/mogła zabierać ze sobą do szkoły w formie pomocy naukowej przy analizie i interpretacji wiersza.
No to zaczynamy! Słuchaj uważnie (:
*********
Alegoria – ukazanie danej postaci, fabuły bądź motywu w znaczeniu innym niż dosłowne. Ponadto znaczenie przenośne jest na stałe związane z danym słowem.
np. lis=zuchwałość, lew=odwaga, mrówka=pracowitość
Anafora – powtórzenie tego samego wyrazu na początku następnych wersów
*Epifora- powtórzenie tego samego wyrazu na końcu następnych wersów
Animizacja – nadawanie rzeczom, zjawiskom, emocjom, wszystkiemu nienależącemu do świata ludzkiego, cech istot żywych.
np. nadzieje umarła
Antonim – wyraz o znaczeniu przeciwnym
np. ładny – brzydki; mądry – głupi\
Antropomorfizacja – przypisywanie zjawiskom nienależącym do świata ludzkiego cech człowieka, takich jak uczucia lub zachowania powiązane z uczuciami
np. brzozy tulą się do siebie
Antyteza – zestawienie zdań, które ze sobą kontrastują, ukazują przeciwieństwo, zestawiają się ze sobą
Apostrofa – bezpośredni zwrot dla adresata
Dialektyzacja – nadanie dziełu cech gwary lub dialektu
Epitet – określenie rzeczownika
Eufemizm – złagodzenie, ukazanie zjawiska w sposób opisowy, aby uniknąć zastosowania wyrazu/wyrażenia silnie nacechowanego daną emocją lub przekonaniem
Gradacja – uszeregowanie poszczególnych elementów w kolejności rosnącej lub malejącej
Hiperbola – wyolbrzymienie
Homonim – wyrazy, które brzmią tak samo, ale mają inne znaczenie
np. zamek do drzwi i zamek błyskawiczny w kurtce
Inwersja – nietypowy szyk wyrazów w zdaniu
np. (Mistrz Yoda 😊)
Metafora – inaczej przenośna. Połączenie wyrazów, które sprawia, że nabierają one nieoczywistego znaczenia
Oksymoron – zastawienie pojęć, które się wzajemnie wykluczają
np. gorący ziąb ; znienawidzona miłość
Paralelizm składniowy– podobieństwo treści, składni bądź kompozycji
np. „To ja, Kasandra
A to jest moje miasto pod popiołem
A to jest moja laska i wstążki prorockie
A to jest moja głowa pełna wątpliwości.”
(W. Szymborska „To ja Kasandra”)
Personifikacja – inaczej uosobienie, nadawanie cech ludzkich zjawiskom, przedmiotom bądź organizmom, które nie są ludźmi
Peryfraza – in. Omówienie; nie jest podaniem konkretnej nazwy, ale dokonaniem jej opisu
np. kraj piramid – Egipt
Porównanie – połączenie dwóch członów spójnikami typu: jakby, jak, na kształt, które mają ukazywać podobieństwo występujące między porównywanymi członami
Przerzutnia – przerzucenie części zdania do kolejnego wersu; rozpoczęty wers kończy się w kolejnej linijce
Pytanie retoryczne – pytanie niewymagające odpowiedzi; pytanie na które nie padła odpowiedź
Wykrzyknienie – zdanie lub wyraz zakończony wykrzyknikiem; wyraża niektóre stany emocjonalne
Wyliczenie – wymienianie po przecinku lub krótkim spójniku danych wyrazów/wyrażeń bezpośrednio po sobie.
Mam nadzieję, że teraz temat środków stylistycznych stał się nieco bardziej zrozumiały. Warto oswoić ten dział, ponieważ pojawia się on zarówno na maturze ustnej, jak i w części testowej matury pisemnej.
Do przeczytania,
trzymaj się ciepło! (;