Gotowe opracowanie arkusza matury ustnej

No dobra. Mam 15 minut. I co z tym zrobić? Opowiadać więcej o obrazie czy tekstach kultury? Co to jest ten tekst kultury?!

Matura ustna to bardzo stresujący egzamin. Nawet jeżeli jesteś świetnie przygotowany/a to stres się pojawi prędzej czy później. Mało czasu na przygotowanie i komisja, która patrzy Wam na usta i skrupulatnie zapisuje wszystkie błędy, nie należą do aspektów, które zmniejszą poziom stresu. Powiedziałabym, że wręcz przeciwnie.

Dlatego najlepiej mieć bezpieczny scenariusz. Opanować te czynniki sytuacji, na które masz wpływ – a masz wpływ na organizację swojej wypowiedzi. Niestety, nie wiesz co wylosujesz i nie warto dokładać sobie stresu w aspekcie samej „co powiedzieć po kolei”.

Poniżej pokażę Ci jak można rozplanować część monologową, niezależnie od wylosowanego tematu. Są to ogólne zasady, które możesz naginać do realiów Twojego tematu. Jest to omówienie schematu, który możesz pobrać w czystej formie, czyli takiej, która nie jest uzupełniona moimi komentarzami, a którą Ty uzupełnisz własną treścią.

To, co przedstawiam poniżej to schemat, który sprawdza się na moich uczniach. Możesz z niego korzystać lub nie. Twój wybór.

Oto nasz temat:
Zadanie 3.11. (znajdziesz je w zbiorze CKE na str. 202)

Teksty ikoniczne

Czemu może służyć deformacja rzeczywistości dokonywana w tekstach kultury? Omów zagadnienie, odnosząc się do załączonego obrazu Bronisława Wojciecha Linkego oraz wybranych utworów literackich.

Źródło: warszawa.wyborcza.pl

Warto uświadomić sobie, że nie warto rozplanowywać wypowiedzi w kolejności, która odpowiada kolejności mówienia. Z prostego powodu – zaczynając od napisania wstępu i tezy skazujesz się na daną myśl i nią z góry ograniczasz się podczas planowania argumentów, popartych wybranymi tekstami (literackimi lub kultury).
Prezentuj w poniższej kolejności:

PREZENTUJ W KOLEJNOŚCI:
1. Wstęp
2. Teza
3. Argument I,II i III
4. Wniosek

ALE swoją wypowiedź rozplanuj w innej (;

Wszystko poniżej!

Słowa klucze z tematu
Dlaczego warto je wypisać? Ponieważ w stresie ignorujesz pewne informacje. To naturalne, że wówczas nie da się ogarnąć wszystkiego i nasza dotychczasowa uważność może okazać się zawodna. Wypisz sobie lub podkreśl najważniejsze elementy polecenia. Poniżej podaje przykład:

Czemu może służyć deformacja rzeczywistości dokonywana w tekstach kultury? Omów zagadnienie, odnosząc się do załączonego obrazu Bronisława Wojciecha Linkego oraz wybranych utworów literackich.

Pytaniem w temacie jest CZEMU MOŻE SŁUŻYĆ DEFORMACJA. Nie JAK BYWA PRZEDSTAWIANA, nie CO PRZEDSTAWIA. Tylko JAKI JEST CEL I EFEKT stosowania jej. Czyli w każdym argumencie, popartym tekstem literackim, musisz podkreślić czemu służyła zdeformowana przez autora rzeczywistość, jaki był cel użycia i jaki efekt to wywołało. Konkretnie. Na przykładach z tekstu.

Warto zwrócić też uwagę na TEKSTY LITERACKIE- nie teksty kultury, do czego jesteście przyzwyczajeni z arkuszy matury pisemnej. Oznacza to, że musicie odnieść się do lektur, książek, wierszy. Literatury.

Motywy, które łączą się z tematem oraz konteksty
(wypisz motywy oraz przykładowe dzieła sztuki, utwory literackie, filmy, komiksy, rzeźby, pomniki etc., których dotyczą wybrane motywy)

Jak kogoś zastanawia co to motyw i jak go znaleźć… to zapraszam do artykułu tu. Temat ten jest niesamowicie ważny na maturze. Zapoznaj się, serio.

A jak już wiesz o co chodzi, to wypisz tu wszystkie skojarzenia i motywy, które przychodzą Ci do głowy w związku z tematem i załączonym tekstem. Do naszego roboczego tematu wypisuję przykłady poniżej:

Absurd („Proces” Kafki, „Ferdydurke” Gombrowicz, „Sklepy cynamonowe” Schulz, „Tango” Mrożek, „Mistrz i Małgorzata” Bułhakow)

Groteska („Ferdydurke” Gombrowicz, „Sklepy cynamonowe” Schulz, „Tango” Mrożek, „Mistrz i Małgorzata” Bułhakow

Mimetyzm (Tragedie antyczne np. „Król Edyp”)

Realizm (Lalka” Prus, „Ludzie bezdomni” Żeromski, „Zbrodnia i kara” Dostojewski)5. Społeczeństwo („Lalka” Prus, „Ludzie bezdomni” Żeromski, „Zbrodnia i kara” Dostojewski)

Miasto („Lalka” Prus, „Dżuma” Camus, „Zbrodnia i kara” Dostojewski, „Ojciec Goriot” Balzac, „Mistrz i Małgorzata” Bułhakow )

Urbanizacja („But w butonierce”, Jasieński)

Drabina społeczna („Lalka” Prus, „Ojciec Goriot” Balzac, „Zbrodnia i kara” Dostojewski)

Relacje międzyludzkie („Campo di Fiori” Miłosz, „Ojciec Goriot” Balzac)

Teza
(musi to być zdanie twierdzące, które odpowiada na pytanie zadane w poleceniu lub wyjaśnia problem poruszony w tekście oraz pleceniu)

Wybierz teksty kultury. Znajdź ich wspólne cechy w kontekście pytania zadanego w temacie. Ułóż zdanie twierdzące, które będzie myślą przewodnią w omawianiu problemu poruszonego w arkuszu. Wybrałam “Mistrza i Małgorzatę” Michaiła Bułhakowa oraz “Tango” Sławomira Mrożka.

Deformacja rzeczywistości w tekstach kultury może służyć uwypukleniu społecznych problemów.

Wstęp
(wprowadzenie słuchaczy w zagadnienie zawarte w temacie. Określenie problemu na przełomie epok, poprzez porównanie do innych kultur lub ogólny opis zjawiska)

Twórcy tekstów kultury niejednokrotnie odczuwają społeczną powinność przedstawiania czytelnikom świata, widzianego własnymi oczami. Uważa się, że wrażliwość artysty jest głębsza niżeli przeciętnego, szarego człowieka. Twórcy stoją przed trudnym wyborem kreowania lub naśladowania rzeczywistości w swoich dziełach. Te dwa sposoby można rozróżniać ze względu na cel oraz efekt, jaki artysta chce osiągnąć w swoim dziele – a tym samym – w jaki sposób chce wpłynąć na społeczeństwo.

Konstrukcja argumentu I
(wyjaśnienie tezy oraz problemu z polecenia w kontekście zadanego w arkuszu tekstu kultury)

Na obrazie autorstwa Bronisław Wojciech Linkego, pt. „Autobus” przedstawiony został tytułowy pojazd, zapełniony pasażerami… Tu powinien pojawić się holistyczny opis obrazu. Jakie elementy powinny zostać omówione dowiesz się z załączonego pliku (na końcu posta).

ODNIEŚ SIĘ DO TEZY! Deformacja rzeczywistości została ukazana za pomocą konstrukcji autobusu, sposobu przedstawienia postaci oraz wizji nieistniejących w rzeczywistości zjaw (ogromnej mrówki, duchów przypominających przybyszów z innej planety). Rzeczywistość „Autobusu” została przerysowana, a widok pojazdu oraz przyjrzenie się jego pasażerom przypominać może zły sen. Prawdopodobnym jest, że malarz ukazać chciał wizję zurbanizowanego miasta, w którym tłum jest źródłem lęku, niedostrzegania drugiego człowieka oraz nieustannego tłoku, w którym ciężko odnaleźć czas i miejsce dla siebie. Pasażerowie zdają się walczyć ze swoimi demonami, jednakże każdy z nich jest niezwykle samotny. Społeczeństwo Linkego, jest smutne, przepracowane i zmęczone. Ukazanie takiej karykatury może zwrócić uwagę odbiorców na rzeczywistość, która ich otacza.

Konstrukcja argumentu II
(wyjaśnienie tezy oraz problemu z polecenia w kontekście całości utworu – jeżeli tak nakazuje polecenie – lub dobranego przez Ciebie tekstu kultury)

„Tango” Sławomira Mrożka ukazuje miniaturę społeczeństwa, przedstawioną „w formie” mieszczańskiej rodziny. Poprzez kreację bohaterów, ich specyficznych charakterów oraz deformację ich cech osobowości, groteskowy dramat Mrożka staje się fabularnym światem o problemach analogicznych do świata rzeczywistego.
Tango ukazuje zło totalitaryzmu poprzez postać Edka, upadek zasad moralnych prezentowany jest w zachowaniach Eleonory, zaś podważanie mądrości osób starszych i doświadczonych odbywa się poprzez kreację postaci babci Eugenii i wujka Eugeniusza. Rodziną rządzi najmłodszy jej członek, czyli Artur, który dyscyplinuje babcię nakazując jej leżenie na katafalku (w ramach kary za złe zachowanie). Dramat Mrożka w zabawny sposób ukazuje absurdalność współczesnego świata i społeczeństwa, co pozwala zobaczyć swoje życie w krzywym zwierciadle oka artysty.

Konstrukcja argumentu III
(wyjaśnienie tezy oraz problemu z polecenia w kontekście dobranego przez Ciebie tekstu kultury lub utworu literackiego lub własnych doświadczeń komunikacyjnych – wg polecenia)

„Mistrz i Małgorzata” autorstwa Michaiła Bułhakowa, podobnie jak utwór Mrożka, jest odpowiedzią na zło totalitaryzmu i absurdalność ówczesnej rzeczywistości… Konstruujemy na podobnych zasadach, jak utwór Mrożka.

Wniosek
(powrót do problemu z polecenia oraz tezy – podsumowanie swoich przemyśleń w 3-4 zdaniach; pamiętaj, aby jeszcze raz nakreślić tezę za pomocą parafrazy – przedstawienia jej innymi słowami – oraz powrotu do przytoczonych przykładów – tekstów kultury lub utworów literackich)

POWRÓT DO TEZY:

Deformacja rzeczywistości w tekstach kultury może służyć przedstawieniu społecznych problemów. Dzieje się tak w przypadku załączonego tekstu kultury – obrazu „Autobus” Linkego, gdzie rzeczywistość zdeformowana jest poprzez karykaturalne przedstawienie pasażerów miejskiego pojazdu, co sugerować może tłoczność miast i paradoksalną samotność w tłumie ludzi. Podobnie „Tango” Sławomira Mrożka oraz „Mistrz i Małgorzata” są groteskową odpowiedzią na totalitarną rzeczywistość i niezrozumiałe dla twórców przemiany społeczne.

Mam nadzieję, że ten post był dla Was pomocny!
Poniżej załączam linki, wspomniane w tekście:

1. Zbiór arkuszy matury ustnej CKE

2. Analiza i intepretacja obrazu (1)

3. Opracowanie motywu